Definicja Atena

Co to jest ATENA: wmit. gr. bogini wojny, rzemiosła, literatury, edukacji, sztuki. Była córką Zeusa iMetis. Gdy Metis była wciąży, Zeus połknął ją, bo Uranos iGaja wyjawili mu, iż jeżeli Metis urodzi dziewczynkę, to po niej wyda na świat syna, który odbierze Zeusowi władzę na niebie. Wterminie porodu Hefajstos zrozkazu Zeusa rozłupał bogu głowę, zktórej wyskoczyła uzbrojona we włócznię iegidę A. Okrzyk bojowy, jaki wydała, poruszył niebo iziemię. Za miejsce narodzin A. przyjmuje się wybrzeże jeziora Tritonis wLibii. Wwalce przeciwko gigantom A. zabiła Pallasa (zktórego skóry zrobiła sobie pancerz) iEnkeladosa (którego obezwładniła rzucając na niego Sycylię). Wwojnie trojańskiej (Iliada) opowiedziała się po stronie Greków (co było rezultatem jej gniewu na Parysa (który Afrodycie, anie A., przyznał jabłko "dla najpiękniejszej"), opiekowała się własnymi ulubieńcami Achillesem, Odyseuszem, Menelaosem, Diomedesem, Heraklesem (uzbroiła go, gdy heros podejmował własne prace). WOdysei spotykamy ją pod postaciami różnych śmiertelników, niosącą pomoc Odyseuszowi aż do jego powrotu na Itakę, co symbolizuje przewagę umysłu nad brutalną, bezmyślną siłą. Powszechnie A. uważana jest właśnie za boginię Rozumu, patronkę sztuki iliteratury (w szczególności filozofii), atakże rzemiosł: tkactwa, hafciarstwa. To pod jej kierownictwem zbudowano okręt Argo. Zarówno A., jak iPosejdon chcieli, aby Attyka uznała ich zwierzchnictwo. Jednak dar A. - drzewo oliwne (przypisywano jej także wynalezienie oliwy zoliwek) - okazał się cenniejszy od słonego jeziora na Akropolu, które ofiarował Posejdon. A. zdobyła władzę nad Attyką. Miasta Sparta, Ateny, Megara, Argos uznawały A. za własną patronkę. WTroi czczono ją pod postacią starego posążka, zwanego Palladion, który ochraniał miasto ibył gwarantem jego przetrwania (Palladion przechowywano wpóźniejszych czasach wRzymie wświątyni Westy). Domeną władzy A.była wojna, zawsze kroczyła wpierwszych szeregach, dlatego nazywano ją Atene Promachos, lecz jej kultowym przydomkiem był słowo "Pallas" (być może od gr. pllein = potrząsać dzidą). A. pozostała dziewicą, aczkolwiek Erichtoniosa uważane jest za jej syna; narodził się on zziemi zapłodnionej nasieniem Hefajstosa za sprawą A. Jej atrybutami były: dzida, tarcza (egida) ihełm, wrzeciono; ulubione zwierzęta to sowa ikogut. WRzymie A.utożsamiano zMinerwą, której kult zaprowadził władca Numa Pompiliusz. Postać A. stała się inspiracją dla Kallimacha: Hymn XXVIII do Ateny, Hymn na kąpiel Pallady; malowali ją S.Botticelli, A.Mantegna, Tintoretto, P.P. Rubens, Rembrandt